Менің өмірімдегі кәсіподақ!

Укибаева Раушан Кабикеновна   

кәсіподақ қозғалысының ардагері.

Павлодар облысы, Ақтоғай ауданы.

Менің өмірімдегі кәсіподақ!

«Қазақстандық салалық білім және ғылым қызметкерлері кәсіптік одағының Павлодар облыстық ұйымы» қоғамдық бірлестігінің «Ақтоғай аудандық білім қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымы» филиалының кәсіподақ ұйымында 19 жыл жұмыс істедім.

Қоғамдық ұйымда жұмыс істеймін деп ешқашан ойлаған емес едім. 1998 жылы мені аудандық білім бөлімінің меңгерушісі шақырып, сонда Павлодар облыстық білім қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымының төрағасы Никитина Надежда Дмитриевнаны алғаш рет көрдім. Менің кандидатурам аудан, білім бөлімі басшыларының деңгейінде талқыланғанын түсініп, аудандық кәсіподақ ұйымының төрағасы болып сайлануға келісім бердім.

Аудандық кәсіподақ ұйымының төрағасы лауазымына сайланғаннан кейін «Неден бастау керек?» деген сұрақ туындады. Бұл жалақы, іссапар, жәрдемақы төленбейтін уақыт болды. Қазақ КСР заңнамалық актілерінің, атап айтқанда, Қазақ КСР еңбек туралы заңдар кодексінің күші жойылған уақыт. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы» Заңы 1999 жылғы желтоқсанда қабылданды. Осы сәттен бастап, кәсіподақ ұйымының негізгі міндетін, рөлін түсіндім.

Еңбек жолын 1970 жылы бастадым. Бұған дейін атқарған жұмыстарымның барлығы білім беру жүйесімен байланысты болды: балабақшада тәрбиеші,  меңгерушісі, мектепте мұғалім, аудандық білім бөлімінің мектепке дейінгі тәрбие жөніндегі инспектор және кадрлар жөніндегі маманы болып жұмыс істедім, мұнда кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғау жөніндегі жұмысқа жетекшілік еттім. Мұның бәрі білім беру мекемелерінің қызметкерлермен, басшыларымен қарым-қатынас орнатуға көмектескені сөзсіз.

Кәсіподақ ұйымының жұмысындағы басым бағыты кәсіподақ мүшелерінің еңбек, әлеуметтік-экономикалық құқықтарын қорғау болып табылатындықтан, жұмыс істеген жылдар бойы бұл менің де жұмысымның басты бағыты болды. Менің төраға ретінде қалыптасуыма Никитина Надежда Дмитриевна, Науразбаева Гүлбарам Ауэзхановна бастаған білім беру қызметкерлерінің облыстық кәсіподақ ұйымы баға жетпес көмек көрсетті.

Қызметкерлердің заңды мүдделерін қорғау мақсаттарына қол жеткізу үшін аудандық кәсіподақ ұйымының басты міндеті күш-жігерді біріктіру және бастауыш кәсіподақ ұйымдарымен іс-қимылды үйлестіру болды. Жалақы, іссапар, жәрдемақы беру мәселелерін шешу үшін ауданның жергілікті атқарушы органдарымен байланыс қажет еді. Ауданның қаржылық жағдайын ескере отырып, проблемаларды  шешу оңайға соқпады, бірақ соңында оң шешімін тапты. Облыстық, аудандық кәсіподақ ұйымдарының бірлескен жұмысының арқасында Мәжіліске, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігіне сауықтыру жәрдемақыларын бөлу, ауылдық жерлерде жұмыс істейтіндерге заңнамалық белгіленген әлеуметтік жеңілдіктерді төлеу, 2014 жылдан бастап аудан бюджеті қаражаты есебінен отын сатып алуға әлеуметтік көмек, білім берудің барлық қызметкерлеріне медициналық байқау ақысын төлеу бойынша өтініштер оң шешілді.

Алғашқы ұжымдық шарттар 2000 жылы қабылданды. Жаңа нормативтік құқықтық актілердің қабылдануына байланысты қызметкерлердің құқықтары мен мүдделерін қорғау, олардың әлеуметтік жағдайын жақсарту мақсатында келісімдердің, ұжымдық шарттардың мазмұны да өзгерді. 2014 жылы «Кәсіптік одақтар туралы» жаңа заң қабылданды. Ұжымдық шарттар құқықтық акт ретінде Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне, «Білім туралы», «Кәсіптік одақтар туралы» Қазақстан Республикасының заңдарына, салалық келісімдерге, заңнамалық және нормативтік актілерге сәйкес әзірленді, қызметкерлер мен жұмыс берушілердің еңбек және әлеуметтік-экономикалық құқықтарын шешу жөніндегі міндеттемелерді көздеді. Тараптардың шарт жасау кезіндегі міндеттемелері сақталды, кәсіподақ мүшелері ұжымдық шарт міндеттемелерінің орындалуын бақылау нәтижелері туралы ақпарат алды.

Кәсіподақ ұйымының жұмысындағы ең бастысы – бастауыш  кәсіподақ ұйымдарының басшылары мен төрағаларының, кәсіподақтың әрбір мүшесінің құқықтық сауаттылығы. Білім беру мекемелерінің басшылары ҚР Еңбек кодексіне сәйкес еңбек шартының мазмұнын ескере отырып, құқықтар мен мүмкіндіктердің теңдігі кепілдігін сақтай отырып, жұмыс беруші мен қызметкер арасында еңбек шарттарын жасасуға түсіністікпен және жауапкершілікпен қарады.

Кәсіподақ ұйымының жұмысында жастармен жұмыс істеуге ерекше көңіл бөлінді. Білім беру ұйымдарында жас мамандарды тұрақтандыру мақсатында білім бөлімімен бірлесіп оларды жұмысқа орналастыру және әлеуметтік-тұрмыстық жағдайлар жасау бойынша көмек көрсету жөнінде шаралар қабылданды.

2007 жылы ауданға 22 жас маман жіберілді. Әрбір жас маман нормативтік оқу жүктемесімен қамтамасыз етілді. Көтерме жәрдемақы төленді, екі жас маманға пайдалануға берілген тұрғын үй (7430000 теңге сомасындағы үй) бөлінді. Осындай жұмыс келесі жылдары да жүргізілді: біржолғы көтерме жәрдемақы төленді, тұрғын үй сатып алуға жеңілдетілген бюджеттік несиелеу жүзеге асырылды. Ауылға кадрлар ағынын ынталандыру әлеуметтік мәдени тұрмыстық нысандарды дамыту, жастардың бос уақытын ұйымдастыру болды. Балабақшалар, кітапханалар, мәдениет үйлері, дене шынықтыру-сауықтыру кешені, жастар-ресурстық орталығы жұмыс істейді.

Төраға Науразбаева Гүлбарам Әуезханқызы бастаған облыстық кәсіподақ ұйымы жастармен үлкен жұмыс атқарды. Өткізілетін іс-шараларға ауданның жас педагогтары да белсенді қатысты. «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру аясында Ақсу қаласында «Болашаққа бірге қадам жасайық»атты облыстық жастар форумы өтті. Жас мамандар М.З.Оспанова мен Хусаин аңсаған жас педагогтардың «Жасыбай» демалыс аймағында өткізілген «Мұғалімнің көшбасшылығы арқылы білім беруді трансформациялау» өңіраралық форумының белсенді қатысушылары болды. Жас мамандар Темірғали А. и Оспанова М. З. — 2015 жылғы облыстық мұғалімдер олимпиадасының жүлдегерлері. Мұғалім Т.Т. Солтаналинов – «Жаңа мектепке – заманауи мұғалім» атты республикалық жас мамандар байқауының іріктеу турына қатысушы.

Бастауыш кәсіподақ ұйымдарының төрағаларымен, әсіресе іс қағаздарын жүргізу, қаржылық құжаттама, жиналыстар, кәсіподақ комитеттерінің отырыстарын дайындау мәселелері бойынша жаңадан сайланғандармен жеке жұмысқа ерекше назар аударылды.

Ауданда Приреченск және Қараоба орта мектептерінде 2 базалық бастауыш кәсіптік ұйымдар құрылды, олардың төрағалары облыстық кәсіптік көшбасшылық мектебінде оқудан өтті. Базалық бастауыштар бастауыш ұйымдардың кәсіби көшбасшыларының кәсіби деңгейін арттыру орталықтарына айналды. Бастауыштардың материалдық-техникалық деректер базасы нығайтылды, аудандық кәсіподақ ұйымы кабинеттерге жиһаз (үстелдер, шкафтар, орындықтар), стендтер, ноутбуктер сатып алды, әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілді.

Ауданның білім беру мекемелерінде қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету бойынша еңбек заңнамасын сақтау шеңберінде білім беру объектілерін жаңа оқу жылына, жылыту маусымына дайындау мәселелеріне елеулі көңіл бөлінді. Жұмыс берушінің қаражаты есебінен жыл сайын қызметкерлерді міндетті медициналық тексеру, от жағушыларды аттестаттау жүргізіледі. Ауданда техникалық персонал қызметкерлерін, аспаздарды, медперсоналды арнайы киіммен қамтамасыз ету мәселесі шешілді. Барлық ұйымдар өрт сөндіру құралдарымен қамтамасыз етілген. Сәтсіз оқиғалар тіркелген жоқ.

         Аудандық кәсіподақ ұйымының білім бөлімімен бірлесіп өткізетін күндері дәстүрге айналды. Ұжымдардағы кездесулер бұдан әрі қызметкерлердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мәселелерін оң шешуге мүмкіндік берді. Мұндай іс-шараларға ауылдық округ әкімдері, аудандық мәслихат депутаттары, білім бөлімінің мамандары шақырылды. Бұл жұмыс оң нәтиже берді. Соңғы жылдары облыстық ұйымдарға өтініштер, шағымдар болған жоқ, еңбек ұжымдарында жанжал жағдайлары болған жоқ.

Жоғарыда аталған жұмыстармен қоса аудандық кәсіподақ санаторий-курорттық емдеуді ұйымдастыру және білім беру қызметкерлерінің спартакиадасын, түрлі спорттық жарыстарды өткізу арқылы кәсіподақ мүшелерін сауықтыруды жүзеге асырды, педагогикалық еңбек ардагерлерімен жұмыс, үлкен мәдени-бұқаралық жұмыс (көркемөнерпаздар байқаулары, конкурстар, жарыстар және т.б.) және тағы басқалар жүргізілді.

47 жылдық еңбек өтілімнен 20 жылға жуық уақытта ауданның білім беру кәсіподағы мүшелерінің сенімі арқасында аудандық білім беру қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымының төрағасы болып сайланбалы қызмет атқардым. Кәсіподақта жұмыс істеген бұл жылдар, әсіресе тәуелсіз мемлекетіміздің қалыптасуының алғашқы жылдарында оңай болған жоқ. Бірақ соған қарамастан, Мен өз өмірімнің осы кезеңін маңызды және мән-мағыналы деп санаймын, өйткені мен кәсіподақ көшбасшысы ретіндегі жұмысымды адамдардың игілігі мен пайдасына, кәсіподақ мүшелерінің еңбек және әлеуметтік-экономикалық құқықтары мен мүдделерін білдіру және қорғау үшін қызмет ететінімді түсіндім.

#Білім_кәсіподағына100